Pandemi Sonrasında değişen Tüketici alışkanlıklarıyla, yerel yönetim ve kamu sosyal tesis ve yiyecek içecek alanlarının konseptleri yeniden belirlenmelidir. Tüm tesisler oturma alanlarından mutfak ve üretim alanlarına kadar hatta verecekleri hizmetlerin yeniden planlamasına kadar profesyonel bir bakış ile değiştirmenin tam zamanıdır.
Toplumlar belirli dönemlerde birtakım zorluklarla karşılaşabilirler. Bu tür zorluklar ekonomik, politik, kültürel, toplum sağlığı gibi durumlar ile ilgili olabilir. Karşılaşılan her zorluğun toplumun, bireylerin üzerinde birtakım etkileri olacağı aşikardır. Bu etkilerin bireylerin davranışlarında değişiklikler ile sonuçlanması muhtemeldir. Son zamanlarda Türkiye’yi ve tüm dünyayı etkileyen Covid-19 salgını ile karşı karşıya kalınmıştır. Salgın süresince tüketicilerin ihtiyaçlarında, faaliyetlerinde, tüketim davranışlarında değişimler yaşanmaya başlamıştır. Bu tür değişimleri anlayabilmek, salgın süreci ve sonrasında belediye ve kamu sosyal tesislerinde sorunlara çözüm üretebilmek adına, yeniden şekillenen ve şekillenecek yaşam tarzları üzerine bilim insanlarının ve otoritelerin yaptığı araştırmalar önemli olmaktadır. Böylelikle tüketici davranışlarına dair detaylı bilgiler elde edilerek, toplumsal eğilimlere dair fikirler ve yeniden yapılanmalar için kaynak olabilirler.
Belli ki bu süreç sadece bizde değil tüm dünyada yaşama standartlarımızı ve tarzlarımızı yeniden yapılandırmamıza ve tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmeye vesile oldu ve hatta bu yeni tarzla yeniden yaşamaya başladım bile.
Özel sektörde tüm oteller, restoranlar, kafeler, sosyal alanlar ve spor tesislerinde bu alışkanlıklara göre özellikle güvenli turizm belgeleme süreci ve birtakım yenilikler ve normalleşme sonucunda birçok işletmede dönüşüm olacaktır o konuda uzun bir yazı dizimiz olacak ama bu makalemde Yerel yönetim ve kamu tesislerine bir katkımız olması için bazı başlıkları ön plana çıkaracağız.
Konseptler Yeniden Yapılanmalıdır;
Bir birey, her şeyden çok, neye inandığı, neyi hayal ettiği ve neye değer verdiği ile var olmaktadır. Genellikle insanlar inandıklarını ve hayallerini gerçekleştirmek için yaşamlarını şekillendirmeye çalışırlar. Hedeflere ulaşma çabalarıyla birlikte insanlar defalarca kendilerini test ederler ve böylelikle büyürler. Ülkemizde özellikle siyasal sebeplerle kutuplaşmanın üst seviyelere çıktığı son yıllarda yerel yönetimler maalesef kendi oy potansiyellerine göre sosyal tesisleri şekillendirmişlerdir. Oysa adı üstünde sosyal tesis ve bu işletmelere sosyalleşme ihtiyacı için gidenleri orada da ayrıştırmanın ülkemize ve insanımıza hiçbir katkısının olmadığını tecrübe edinmiş olduk.
Gelelim günümüze ayrışma siyasal değil ihtiyaçtan olmalıdır. Açık alanlar yaş segmentlerine göre tesis içerisinde bölüm ve hizmet alanlarının oluşturulması sosyal mesafeler de göz önünde bulundurularak yeniden yapılandırılmalıdır. Gençlerin ve özellikle çocukların alanlarının yeniden yapılanması gerekir.
Oturma alanlarında kullanılan masa ve sandalyelerin daha kolay temizlene bilir ve hijyen ya da virüstük temizliklere uygun materyallerin seçilmesi gerekir.
İçeriye temiz hava girişi ve açık alanların mutlaka yer alması, kapalı alanları ise uçaklarda olduğu gibi UV altyapılı havalandırmalar ile havalandırılması için gerekli alt yapıların oluşmasının sağlanması gerekir.
Artık uzun bir süre kumaş masa örtüsü ve peçetelerden mümkünse kaçınılmalı ve masa örtüleri ve peçeteler tek kullanımlık olmadır. Bu Dönemde güvenli Turizm im Yiyecek içecek tesisleri kriterlerinde de yer alan tek kullanımlık tuz, karabiber gibi baharat ve sosların tek kullanımlık olmasına dikkat edilmelidir.
Özellikle hizmet verilecek profiller ve lokasyonların analizi iyi yapılmalı ve ihtiyacı karşılayan konseptlerde tesisler geliştirmek kamu hizmetini daha üstün kılacaktır.
Menü ve İçeriği;
Belirli bir süre belkide artık hiç menü kullanmayacağız dolayısı ile teknolojik alt yapı ile QR menülerinizi bir an evvel işletmeleriniz kazandırmanız gerekir.
Ayrıca belki sosyal tesislerde oturmak istemeyen ve evinde yemek pişiremeyenlerde düşünülerek; paket servis yapılmasa da artık en azından “Gel-al-götür” alt yapısını yapmaları ve bu hizmet için gerekli hijyenik paketleme hizmeti vermek için paketler hazırlanıp hizmetler verilmelidir.
Masa servisinde mümkün oldukça porsiyonlanmış individual hizmetler artık bu tesislere de kazandırılmalı ve ürünlere temaslar minimuma indirilmelidir.
Özellikle hafta sonları yapılan, Eski açık büfe ve serpme kahvaltı gibi birçok hizmet çeşitleri yerine artık porsiyon çeşitlemeleri ve zengin sunumları belgide dijital menüde gösterip ürünü garson servisi ile yapılmalıdır.
Mutfak Alt yapısı ve Hijyen;
Özellikler Belediyeler özel işletmeleri denetleyip uygunsuz olan tesislere yüksek miktarda cezalar yazmaktadırlar. Birçok belediye tesisini gezdim ve birçok işletmenin mutfak ve hijyen alt yapıları perişan durumdadır. Yeni dönemde gezmedim ama eski dönemde Beltur tesisleri hatta birkaç ordu evi mutfağı ve arka bölümlerini görmüştüm. Eski ve hijyen kurallarına uygun olmayan bakteri ve virüstük bulaşa çok müsait tesislerdi.
Tüm bu işletmeler Mutfaklar, Satın alma alanları soğuk hava ve kuru gıda tüm depoların ISO 22000 hata daha üst düzey alt yapıya sahip olması için yeniden elden geçirmedirler.
Tuvaletler ve Lavabolar
Artık geleneksel tuvaletlerden bir an evvel kurtulup minimum temas ve hijyen kurallarına uygun otomatik kapılar, musluklar, pisuarlar, klozetlerin standart hale gelmesi gerekir.
Çocuk alanları
Çocuk alanları belli ki eskisi gibi olmayacak bu alanları geliştiren firmalarda yeni yaşam tarzımıza uygun alanlar tasarlamaları talep edilmeli ve bu alanlar acil yenilenmelidirler.
Toplu yemek ve ziyafet alanları
Belediyelerin nikah alanları ve ordu evi düğün salonlarında Pandemi öncesi adeta bakteri kol gezen bir alt yapıya sahip, birçok tesisin derme çatma alanlarında yemek ve kokteyl hizmeti verilmekte, tesiste üretilmeyen başka yerde üretilip gelen yiyecek ve içecek ürünleri soğuk ürünler uygun soğuk oda yada dolapta saklanamadığı gibi, sıcak ürünlerde uygun ısıda saklanamayıp soğumuş halde bakteri ve bir çok diğer gıda zehirlenmelere vesile olabilecek koşullarda hizmet edilmektedir. Artık buna son verilmeli ve bilinçli tüketiciler fiyat değer farkı olsa da artık bu tesislere olan talepleri azaltacak ve şikayetleri artıracaktır. Bu işletmelerde alt yapılarının gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Büfeler & Self Servis Alanları
Bu alanlar hep acınası durumdaydılar. Özellikle tost makinası üzerinde biriken kir ve yağ, dışarıda muhafaza edilen yarı eriyik margarin, elle yıkanan çay bardakları diğer malzemeler adeta o yerlerin kaderleri gibidir. Artık acil olarak bunlara son verilmelidir. Sosyal medyanın bu kadar gelişmiş olduğu bir dönemde tüketicinin sizi rezil etmesi sadece saniyelerini alacaktır.
Benim anlamadığım yıllardır aynı alanda aynı hizmeti veren ve karşılığında para alınan bu işletmelerin adeta hayrına yapıyormuş gibi tüketiciye davranması ve bulanda görev yapanların eğitimsiz ve humar sız olmalarıdır. Nitekim belediyeler sosyal belediyecilik anlayışının en önemli devlet kurumlarıdır. Ücretsiz hizmet verseler dahi eğitimli personel, sorumlu yöneticiler ve her türlü alt yapısı hazırlanmış tesisler yapmaları öncelik görevlerinin başında gelir.
Devlet kurumlarının sosyal tesisleri, özellikle İstanbul’da Beltur işletmelerinin bir çoğu, Beylikdüzü belediyesinin Vadi’deki işletmeleri ve Beşiktaş Belediyesinin Beltaş Boğaz tesisleri gerçekten, özel işletmeden daha kaliteli hizmetler verseler de Pandemi sonrası normalleşmede konseptlerini gözden geçirmelerinin zamanı gelmiştir. Bu yıl aşıların gelmesi tamamlanması Temmuz ortalarına düzene girileceğine göre 2 aylık bir zamanları var. Hadi çalışmalar başlasın.
Orhan Genceli
Otel ve Yiyecek İçecek Danışmanı